به گزارش بازار قیر به نقل از دنیای اقتصاد جزئیات تجارت خارجی ۱۰ماهه امسال نشان می‌دهد ترکیه، عراق و چین، واردات خود را از ایران کاهش داده‌اند و در ازای آن، صادرات به پاکستان، عمان و هند افزایش یافته است. همچنین کالاهای واسطه‌ای بیشترین سهم ارزشی از صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.
هرچند آمار تجارت خارجی تا پایان بهمن ماه منتشر شده، اما به‌تازگی سازمان توسعه‌تجارت، جزئیات آمارهای تجارت کشور را برای 10ماهه به‌روز‌رسانی کرده‌است. در این گزارش بازارهای صادراتی افزایشی و بازارهای صادراتی کاهشی مورد بررسی قرارگرفته‌است. بر اساس این گزارش، پاکستان، عمان و هند بیشترین افزایش را در واردات از ایران به خود اختصاص داده‌اند، اما نکته جالب‌توجه اینکه سه کشور اول که صادرات به آنها کاهشی بوده مهم‌ترین مقاصد صادراتی ما محسوب می‌شوند. ترکیه، عراق و چین به ترتیب واردات خود از ایران را در 10ماهه منتهی به دی ماه کاهش داده‌اند. همچنین درخصوص صادرات با توجه به سطح فناوری محصولات نیز جزئیاتی ارائه کرده که نشان می‌دهد مواد اولیه بیشترین سهم را از ارزش صادرات 10ماهه به خود اختصاص‌داده و کالاهای با سطح فناوری بالا کمترین ارزش را در کالاهای صادرشده دارد. از سوی دیگر کالاهای واسطه‌ای بیشترین سهم ارزش صادرات 10ماهه را به خود اختصاص داده‌اند و کالاهای سرمایه‌ای کمترین ارزش را در این بخش داشته‌اند. در 10ماهه منتهی به دی ماه امسال ارزش صادرات 40میلیارد و 472میلیون دلار با وزن 113میلیون و 51هزار‌تن بود که نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته از نظر ارزشی 11.4درصد کاهش و از نظر وزنی 9.4درصد افزایش یافته‌است. بر اساس این گزارش صادرات نفت در این بازه زمانی 29میلیارد و 900میلیون دلار، صادرات خدمات فنی و مهندسی 780میلیون دلار و صادرات برق 300میلیون دلار ثبت شده‌است.
صادرات به کدام کشورها افزایشی بوده است؟
بر اساس آنچه در جزئیات آماری این گزارش آمده ا ست، پاکستان بیشترین افزایش صادرات از ایران را به خود اختصاص داده‌است. میزان افزایش صادرات به این کشور 528میلیون دلار بوده و رشد ارزش آن به 46درصد رسیده ا ست. گروه‌های کالایی که موجب رشد صادرات به این کشور شده‌اند عبارتند از: گازهای نفتی، شمش فولاد، روغن‌های نفتی و گاز طبیعی. عمان دومین بازار صادراتی افزایشی است. میزان افزایش صادرات به این کشور 221میلیون دلار بوده و رشد ارزشی آن 24درصد ثبت شده‌است. گروه‌های کالایی دارای رشد به این کشور شامل شمش فولاد، قیر، سنگ و کنسانتره آهن است. هند با میزان افزایش صادرات 212میلیون دلاری در رده سوم قرارگرفته که رشد ارزشی صدور کالا به این کشور 13درصد ثبت شده‌است. کالاهایی که این رشد را رقم زده‌اند عبارتند از: قیر، آهن اسفنجی، متانول و مواد اولیه پلیمری. صدور کالا به افغانستان با میزان افزایش ارزشی 166میلیون دلاری توانسته 12درصد افزایش را ثبت کند. کالاهایی که این رشد را رقم زده‌اند نیز شامل شمش فولاد و گازهای نفتی می‌شود. روسیه به‌عنوان پنجمین کشور مقصد صادراتی که روند افزایشی را در 10ماهه امسال طی کرده، با تکیه بر مواد اولیه پلیمری و سایر میوه‌ها و سبزی‌ها توانسته 165میلیون دلار واردات از ایران را افزایش دهد. رشد ارزشی به روسیه در این بازه زمانی 28درصد بوده‌است. میزان صادرات به مالزی 107میلیون دلار افزایش د اشته که رشد 125درصدی را به‌ثبت رسانده و شمش فولاد گروه کالایی است که این رشد را رقم‌زده است. جمهوری‌آذربایجان با میزان افزایش 98میلیون دلاری و با تکیه بر صنایع معدنی توانسته افزایش 25درصدی را در واردات از ایران به‌ثبت برساند.
صادرات به کدام کشورها کاهشی بوده است؟
مهم‌ترین بازارهای صادراتی کاهشی در داده‌های آماری سازمان توسعه‌تجارت، عبارتند از: ترکیه با کاهش 3میلیارد و 109میلیون دلار و افت ارزشی 47درصد، عراق با کاهش یک‌میلیارد و 139میلیون دلار و افت ارزشی 13درصد، چین با کاهش یک‌میلیارد و 99میلیون دلار و افت ارزشی 9درصد، تایلند با کاهش 247میلیون دلار و افت ارزشی 47درصد، سنگاپور با کاهش 195میلیون دلار و افت ارزشی 84درصد و موزامبیک با کاهش 149میلیون دلار و افت ارزشی 79درصد است. گاز طبیعی، کود اوره و شمش آلومینیوم کالاهایی هستند که در سبد صادراتی ایران به ترکیه دچار افت شده‌اند. همچنین گاز طبیعی، مواد اولیه پلیمری و روغن‌های نفتی اهرم‌های افت صادرات به عراق بوده‌اند. کاهش صادرات گاز LPG، مواد اولیه پلیمری و مواد آروماتیک، صدور کالا به چین را با کاهش مواجه ساخته‌اند. شمش فولاد و کود اوره در سبد صادراتی به تایلند، روغن‌های نفتی، مواد آروماتیک و گازهای نفتی در سنگاپور و کود اوره در موزامبیک موجب‌شده تا این سه کشور نیز با افت واردات از ایران مواجه شوند.
صادرات به تفکیک گروه‌های کالایی
صادرات 10ماهه به تفکیک گروه‌های کالایی نشان می‌دهد پتروشیمی و پایه نفتی بیشترین ارزش صادرات را به خود اختصاص داده‌اند که معادل 19میلیارد و 712میلیون دلار بوده‌است. هرچند ارزش هر واحد آن افت 21درصدی داشته و وزن آن 9درصد و ارزش آن نیز 28درصد نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته کاهش یافته‌است. دومین بخش عمده صادراتی که بیشترین ارزش را از آن خود کرده‌است، معدن و صنایع معدنی است. ارزش صادرات این بخش به 11میلیارد و 65میلیون دلار رسیده، درحالی‌که ارزش هر واحد آن افت 17درصدی داشته‌است، اما از نظر ارزش و وزن به ترتیب شاهد رشد 12 و 35درصدی هستیم. صنعت به‌عنوان سومین بخش عمده صادراتی در 10ماهه منتهی به دی ماه توانسته با رشد ارزشی 11درصدی به صادرات 6میلیارد و 220میلیون دلاری دست‌یابد، ولی ارزش هر واحد آن کاهشی بوده‌است. در بخش کشاورزی نیز ارزش صادرات با رشد 25درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل، به 3میلیارد و 381میلیون دلار رسیده و ارزش هر واحد آن نیز افزایشی بوده‌است. بیشترین ارزش هر واحد کالا، مربوط به بخش صنعت است و کمترین ارزش واحد مربوط به معدن و صنایع معدنی است.
صادرات به تفکیک سطح فناوری
در این گزارش صادرات، به تفکیک سطح فناوری محصولات نیز بررسی شده‌است. بر این اساس، محصولات اولیه با ارزشی معادل 14میلیارد و 596میلیون دلار و وزن 33میلیون و 318هزار‌تن به بازارهای هدف صادرشده که از نظر ارزشی افت 23درصدی را نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته داشته و از نظر وزنی با کاهش 17درصدی روبه‌رو بوده‌است. صادرات کالاهای با فناوری سطح متوسط در رده دوم قرارگرفته‌است. ارزش صادرات این دسته کالاها 12میلیارد و 112میلیون دلار و وزن آن 26میلیون و 312هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته افت 9درصدی ارزش و رشد 12درصدی وزن را به خود اختصاص داده‌است. صادرات مبتنی بر منابع در 10ماهه منتهی به دی ماه امسال با رشد 6درصدی در ارزش صادرات به 9 میلیارد و948میلیون دلار رسیده و وزن آن با رشد 38درصدی 49میلیون و 100هزار‌تن برآورد شده‌است. ارزش صادرات با فناوری سطح پایین با رشد یک‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌قبل به 3میلیارد و 442میلیون دلار و وزن آن با رشد 8درصدی به 4میلیون و 279هزار‌تن رسیده‌است. در نهایت صادرات کالاهای با فناوری سطح بالا دارای کمترین ارزش صادرات است. صدور این دسته از کالاها 355میلیون د لار ارزش داشته که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل یک‌درصد افزایش یافته‌است. وزن آن اما با کاهش 30درصدی روبه‌رو بوده و 32هزار‌تن ثبت شده‌است.
سهم کالاهای سرمایه‌ای، مصرفی و واسطه‌ای
سهم کالاهای مصرفی، سرمایه و واسطه‌ای از صادرات از دیگر بخش‌های گزارش مذکور است. صدور کالاهای واسطه‌ای در این ماه ارزشی معادل 34میلیارد و 209میلیون د لار داشته‌است. سهم آن از کل ارزش صادرات به 84.5درصد می‌رسد. صادرات کالاهای واسطه‌ای از نظر ارزشی 14درصد نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته کاهش داشته‌است. همچنین کالاهای مصرفی با ارزشی معادل 5میلیارد و 874میلیون دلار و وزنی معادل 7میلیون و 309میلیون د لار در رده بعدی قرارگرفته‌است. سهم این گروه کالایی از کل صادرات 14.5درصد بوده‌است. از نظر وزنی شاهد رشد 2درصدی بوده‌ایم و از نظر ارزشی افزایش 16درصدی به‌ثبت رسیده‌است. کالاهای سرمایه‌ای کمترین ارزش صادرات را دارند. در 10ماهه منتهی به دی ماه امسال 119هزار‌تن کالا به ارزش 386میلیون دلار به بازارهای هدف صادرشده که سهم یک‌درصدی از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داده‌است، اما مقایسه این آمار با مدت مشابه سال‌گذشته نشان می‌دهد هم از نظر ارزشی 14درصد و هم کاهش 18درصدی صدور کالاهای سرمایه‌ای را شاهد بوده‌ایم.
